Okresową 4-letnią kontrolę w Starostwie Powiatowym w Miliczu przeprowadzili w dniach od 12 września do 20 listopada inspektorzy do spraw kontroli gospodarki finansowej Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu. Kontrolą objęto gospodarkę finansową powiatu milickiego w latach 2014-2017. Z protokołem kontroli powiatowi radni zapoznali się 30 listopada. 

Faktury płacone po terminie

W czasie trwania kontroli RIO w milickim starostwie zatrudnionych było 66 osób na 65 etatach. W minionych latach w starostwie instytucje zewnętrzne (NIK, UKS, PFRON, UMWD, DUW, WINB) przeprowadziły 24 kontrole (2014 r. – 9 kontroli, 2015 r. – 7 kontroli, 2016 r. – 8 kontroli). Oprócz tego co roku, z wyjątkiem 2017 r., starostwo samo zlecało przeprowadzenie kontroli finansowej zewnętrznym audytorom. Ponadto w starostwie oraz w podległych mu jednostkach, z wyjątkiem PCEiPP, funkcjonowała tzw. kontrola zarządcza, którą koordynował sekretarz powiatu Adam Aleksandrowicz.

Podczas badania dokumentów starostwa kontrolerzy RIO stwierdzili szereg nieprawidłowości. Jedną z poważniejszych jest podpisanie przez zarząd powiatu umowy z Bankiem Spółdzielczym na kredyt w rachunku bieżącym bez upoważnienia Rady Powiatu. Miało to miejsce zarówno na początku 2016 r., jak i 2017 r. RIO uznało to za dużą nieprawidłowość, gdyż wyłącznie Rada Powiatu może upoważnić Zarząd w uchwale budżetowej do zaciągania kredytu potrzebnego na pokrycie występującego w trakcie roku przejściowego deficytu. Starosta wyjaśniał, że na koniec 2015 r. oraz na koniec 2016 r. powiat nie miał na koncie wystarczających środków, aby w styczniu wypłacić pracownikom pensje. Na koniec 2015 r. w kasie powiatu było tylko 96,3 tys. zł, a na koniec 2016 r. 540,6 tys. zł, co nie wystarczyłoby na pracownicze wynagrodzenia. Konieczne więc było zaciągnięcie kredytu bankowego w rachunku bieżącym.

Kontrola RIO wykazała też, że starostwo nie zastosowało się do rozporządzenia Ministra Finansów, które od 2012 r. obligowało samorządy do prowadzenia polityki rachunkowości na zmienionych zasadach.

Kontrolerzy RIO wytknęli też nieterminowe płacenie przez powiat swoich zobowiązań, co stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych, gdyż zgodnie z prawem wydatki publiczne powinny być dokonywane w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.

Ponadto kontrolerzy wykryli w sprawozdaniach i ewidencji księgowej różnice kwot w pojedynczych działach. Wskazano również, iż w poszczególnych działach budżetu notowano na koniec roku wydatki wyższe od założonych. Regularnie roczne plany wydatków były przekraczane w SOSW, PCEiPP i Zespole Szkół.

Nieprawidłowości przy dotacjach

Pracownicy RIO skontrolowali także wybrane przetargi oraz dotacje udzielone przez powiat organizacjom pozarządowym. W tym drugim przypadku stwierdzono błędy przy rozliczeniu dotacji przyznanej Fundacji na Rzecz Ziemi Milickiej na organizację „Powiatowego Lata nad zalewem” oraz na projekt „Ryby naszych stawów w plenerowym akwarium”. Zdaniem kontrolerów RIO w przypadku tej drugiej dotacji starostwo powinno wszcząć postępowanie wyjaśniające w zakresie wydatkowania tej dotacji. Nieprawidłowości stwierdzono także przy rozliczeniu dotacji przyznanej stowarzyszeniu „Razem Bliżej” na prowadzenie jadłodajni – część rozliczonych środków była bowiem wydatkowana już po terminie obowiązywania umowy na dotację. Kontrolerzy RIO wytknęli też, że Starostwo Powiatowe przekazywało stowarzyszeniom dotacje po terminie.

Stwierdzono także nieprawidłowości przy rozliczeniu dotacji na ochronę zabytków, które w latach 2014-2015 otrzymały parafie w Cieszkowie i Gądkowicach. Parafia w Cieszkowie nie przedstawiła dokumentów świadczących o wydatkowaniu w 2014 r. dotacji w wys. 20 tys. zł przyznanej na budowę systemu oświetlenia kościelnego odcinka zielonego szlaku turystycznego oraz na iluminację zabytkowego kościoła. Parafia przedstawiła natomiast do rozliczenia faktury, m.in. za nadzór archeologiczny i technologiczny. Kontrolerzy RIO wskazali także na nieprawidłowości przy rozliczeniu dotacji parafii w Gądkowicach – dotacja miała być wykorzystana na robociznę, tymczasem jej część przeznaczono na sfinansowanie zakupu łupka dachowego, który zgodnie z umową dotacyjną miał być wkładem własnym parafii. Zdaniem kontrolerów RIO powiat w przypadkach obu dotacji powinien podjąć czynności mające na celu zwrot przez parafie niewykorzystanej zgodnie z umową dotacji, czego nie uczynił.

Skontrolowali umowy i sprawy sądowe 

Bardzo szczegółowo RIO skontrolowało zawarte w latach 2014-2017 umowy na świadczenie usług prawnych, których miesięczna wysokość kształtowała się od 3,6 tys. zł do 6,1 tys. zł. Kontrolerzy wskazali, że w przypadku trzech umów zawartych w 2014 i 2015 r. ówcześni starostowie (Piotr Lech i Jan Krzysztofik) samodzielnie podpisali umowę z kancelariami bez upoważnienia Zarządu Powiatu. Ponadto, mimo że umowy dotyczyły obsługi prawnej starostwa, Rady Powiatu i powiatowych jednostek, kancelarie prawne w ramach umowy nie obsługiwały jednostek powiatu, które zawierały osobne umowy na usługi prawne z wybranymi przez siebie kancelariami.

Kontrolerzy prześledzili i opisali dokładnie wszystkie sprawy sądowe przegrane przez powiat, które w protokole zostały szczegółowo opisane, m.in. wypłata należnej dodatkowej dotacji dla MSPDiON, zapłata zobowiązania wobec firmy Tamex, zwrot nienależnie pobranej subwencji oświatowej za nieprowadzenie zadania wczesnego wspomagania rozwoju.

Nieterminowo płacone składki

W trakcie kontroli analizowano również wydatki na ubezpieczenia społeczne i fundusz pracy. Składki ZUS, składka zdrowotna i na fundusz pracy były przez powiat kilkunastokrotnie regulowane kilka dni po ustawowym terminie, w związku z czym powiat zapłacił odsetki karne w łącznej wysokości ok. 500 zł. Powodem opóźnień był brak środków na koncie powiatu.

Według kontrolerów RIO powiat złamał też przepisy o finansach publicznych, spłacając w grudniu danego roku kredyt zaciągnięty na rachunku bieżącym pieniędzmi otrzymanymi w grudniu z budżetu państwa w formie subwencji oświatowej oraz w formie dotacji dla PSP i przeznaczonych już na rok przyszły. W 2015 r. wydano z tych środków 1 mln 222 tys. zł, a w 2016 r. 764 tys. zł.

Kontrolerzy analizowali również wydatki związane z zaciąganiem i obsługą kredytów i obligacji, w przypadku których nie stwierdzono większych nieprawidłowości. Dokładnej analizie poddano również proces likwidacji starego szpitala ZP ZOZ w Miliczu i przejęcia części jego długu przez Fundację na Rzecz Ziemi Milickiej. Kontrolerzy stwierdzili, że w statucie Fundacji nie ma wyszczególnionego głównego zadania, do jakiego Fundacja została powołana, czyli spłaty zadłużenia po zlikwidowanym szpitalu. Ponadto inspektorzy wskazywali, że Fundacja nie spłaca zaciągniętego w Nordea Banku kredytu na spłatę poszpitalnego zadłużenia. Zadłużenie to spłaca powiat, który jest poręczycielem. Do spłaty pozostało jeszcze 4,5 mln zł tego kredytu, którego spłata według obecnego harmonogramu zakończy się w 2022 r.

Pracownicy RIO kontrolowali również wdrożenie zaleceń kontrolnych z kontroli RIO z 2013 r. oraz sprzedaż, najem i dzierżawę powiatowych nieruchomości, gdzie większych nieprawidłowości nie stwierdzono. Jedną z nieprawidłowości przy przetargach było nieumieszczanie w prasie informacji o wywieszanych w starostwie wykazach nieruchomości przeznaczonych do sprzedaży lub najmu.

Bartosz Jakubowski